13 maja 2021 r. w Starostwie powiatowym w Biłgoraju odbyło się spotkanie mające na celu zaprezentowanie planów budowy muzeum w Osuchach. Zaprezentowany projekt związany jest z zabezpieczeniem 2 500 000 zł (w tym 2 200 000 zł z Rządowego Funduszu Inicjatyw Lokalnych) na stworzenie muzeum Partyzantów Polskich.
Koncepcja zagospodarowania budynku obecnej szkoły
Plan budowy muzeum w Osuchach stworzony został przez Starostwo z wsparciem MZB. Zakłada on dwa warianty przebudowy i ewentualnie rozbudowy budynku dawnej szkoły w Osuchach na potrzeby utworzenia oddziału Muzeum Ziemi Biłgorajskiej w tej miejscowości. Na ogrodzonym terenie muzealnym mają pojawić się miejsca postojowe, wiata zewnętrzna otwarta, miejsca dla samochodów „Kamper” i pole namiotowe. Planowany jest całkowity remont szkoły, w wyniku którego na parterze powstałyby 3 sale wystawowe, a na piętrze pomieszczenia administracyjne i sala konferencyjno-wystawowa. Powierzchnia szkoły to ponad 500 m2 – w obecnym kształcie jedynie około 150 m2 parteru mogłoby zostać przeznaczone na ekspozycję. Stąd zaproponowany wariant drugi: dobudowa do południowej ściany parterowego pawilonu który podwoi przestrzeń wystawienniczą. Dach pawilonu miałby być wykorzystany jako dodatkowa przestrzeń ekspozycyjna na zewnątrz. Ze względu na małą powierzchnię wystawienniczą rozważane jest dobudowanie na tylnej ścianie szkoły pawilonu o powierzchni około 200m2, na jeszcze jednej sali wystawienniczej. Dach pawilonu służyć miałby jako ewentualna dodatkowa przestrzeń wystawiennicza do której dotrzeć możnabyłoby z pierwszego piętra budynku. Na tej kondygnacji powstałaby sala konferencyjna i oraz pomieszczenia administracyjne.
W założeniach plany projektowe miałby się zakończyć do stycznia 2022 r. dając kolejne 12 miesięcy na ich wykonanie.
Koncepcja merytoryczna przyszłego muzeum
Założenia merytoryczne które zostały uwzględnione w projekcie przygotowane zostały przez MZB którego oddziałem ma zostać osuchowska placówka. Planuje się wykorzystanie istniejących sal na opowieści tematyczne o martyrologii ludności cywilnej, ruchu oporu oraz o samej bitwie[1]. W przygotowanym zarysie znalazło się również miejsce na zagadnienia edukacyjne – stąd pomysł by obok muzeum pojawiła się wiata służąca z miejsce spotkań młodzieży i ewentualnie poczekalnia dla osób oczekujących na wejście.
13 maja 2021 r. – spotkanie w Starostwie poświęcone planom budowy muzeum w Osuchach
W spotkaniu prezentującym koncepcję Muzeum w Osuchach uczestniczyli pan Starosta Biłgorajski – Andrzej Szarlip, pani Poseł na Sejm RP- Beata Strzałka, pan Wicemarszałek Województwa Lubelskiego- Michał Mulawa, pan Wicestarosta Biłgorajski – Tomasz Rogala, pan Wójt gminy Łukowa- Stanisław Kozyra, pan Kierownik Wydziału Inwestycji i Rozwoju Starostwa Powiatowego w Biłgoraju – Jarosław Bury, pani Dyrektor GOK w Łukowej – Wiesława Kubów oraz reprezentanci Muzeum Ziemi Biłgorajskiej (MZB, jednostki odpowiedzialnej za przyszły kształt merytoryczny placówki w Osuchach) pan Dyrektor – Marek Majewski oraz dr Dorota Skakuj. Oczywiście nie zabrakło członków Zarządu Stowarzyszenia w osobach prezesa Waldemara Błaszczaka, wiceprezesa Kamila Kopery oraz skarbnika – Anny Stańczyk-Przyłuskiej.
Na wstępie prawie dwie godziny spotkania Pan Starosta, A. Szarlip podkreślił, że obecnie planowane działanie nie wyklucza powstania nowego budynku – od podstaw zaprojektowanego jako muzeum. Ta sygnalizowana inwestycja miałaby się toczyć pod auspicjami Urzędu Marszałkowskiego, który to miałby również współprowadzić to muzeum. O tym ewentualnym rozwoju projektu Osuchowskiego muzeum mówił również Pan Marszałek, M. Mulawa.
Jednak obecnie pozyskanie 2 200 tys. złotych z Rządowego Funduszu Inicjatyw Lokalnych w tym trudnym, pandemicznym czasie wydaje się być niezaprzeczalnym sukcesem Osuchowskiego projektu – mówiła o tym pani Poseł, B. Strzałka[2].
W toku dyskusji przedstawiciele Stowarzyszenia Osuchy 1944 zwrócili obecnym uwagę głownie na dwa, problematyczne z ich punktu widzenia, elementy przedstawionego projektu:
- Dobudowa ewentualnego pawilonu zaburzy bryłę zabytkowej, pochodzącej z lat 30. szkoły – jako pomysł rozwiązujący częściowo ten problem ze strony Stowarzyszenia pojawiła się sugestia stworzenia ewentualnego łącznika szkoły z nowym budynkiem.
- Stworzenie na terenie muzeum pola namiotowego i infrastruktury przygotowanej do obsługi ruchu turystycznego może stwarzać zagrożenie dla miejsca pamięci. Aspekt działalności gospodarczej i rozwoju bazy turystycznej powiatu wydaje się być powiatu wydaje się nie przystawać do założeń tematyki muzeum.
[1] Nową ekspozycją MZB (otwartą 30.11.2020 r.) zobaczyć można tutaj: https://muzeumbilgoraj.pl/galeria/nggallery/image/otwarcie-wystawy-30-11-2020_fot_1e/
[2] Pełna lista beneficjentów programu: https://samorzad.pap.pl/kategoria/aktualnosci/rzadowy-fundusz-inwestycji-lokalnych-wyniki-drugiego-naboru-aktualizacja Inicjatywy muzealne praktycznie w nim nie występują.